حمید رضایی − تهران را از ۶ تا ۱۱شهریور تعطیل کرده‌اند. قرار است تهران میزبان اجلاس سران جنبش عدم تعهد باشد. ستادی برای برگزاری این اجلاس تشکیل شده است. ارگان‌های دولتی برای اسکان و امور رفاهی میهمانان به شدت در حال ساخت و ساز هستند. شهرداری در حال زیبا سازی شهر تهران با تپه‌های مصنوعی گل است و تمام امور امنیتی پایتخت در مدت برگزاری این اجلاس به سپاه پاسداران سپرده شده است.

 
خبرگزاری‌ها و رسانه‌های فارسی زبان (اعم از حکومتی، مستقل و خارجی) اخبار و مقالاتی درباره این اجلاس منتشر می‌کنند. سخنگویان وزارت امور خارجه ایران و آمریکا در این باره علیه کشورهای یکدیگر موضع گیری کرده‌اند. درباره اینکه کدام کشورها در چه سطحی در این اجلاس شرکت خواهند کرد گمانه‌زنی می‌شود. اتفاق کوچکی نیست!  قرار است مقامات سیاسی ۱۱۸ کشور عضو جنبش عدم تعهد در یک اجلاس رسمی شرکت کنند.
 
هزینه هنگفتی از سوی جمهوری اسلامی صرف برپایی این اجلاس شده است و رسانه‌های حکومتی حجم قابل توجهی مطالب درباره آن می‌نویسند، اما ظاهراً مردم عادی اطلاع زیادی از “جنبش عدم تعهد” ندارند و آنچه برای آنها اهمیت بیشتری دارد تعطیلی شهر تهران به دلیل برگزاری این اجلاس است.
 
آنچه در زیر می‌خوانید مجموعه‌ای از گفت‌وگوها با تعدادی از شهروندان است که به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند. ببینیم درباره برگزاری اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران چه می‌گویند:
کارگر ساختمان – ۲۴ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● چی؟
● چیزی راجع به جنبش عدم تعهد شنیده‌اید؟
●● نه. چی هست؟
 
راننده بازنشسته – ۶۱ ساله

● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● آره همین که قرار است اجلاس اش تشکیل بشود.
● بله همان. آیا می‌دانید این جنبش چیست؟ برای چه تشکیل شده؟ …
●● نه فقط توی اخبار گفتن رئیس جمهورهایشان دارند می‌آیند ایران. ولی نمی‌دانم برای چی.

● توی اخبار چقدر راجع به این نشست حرف می‌زنند؟
●● همین عدم تعهد ها!
● بله. درباره نشست سران جنبش عدم تعهد.
●● یک هفته‌ای هست که در همه نوبت‌ها، اخبار از اینها حرف می‌زند.
 
خانم خانه دار – ۳۸ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● نه
● هیچ چیزی درباره آن نمی‌دانید؟
●● نه
● اسمش را هم نشنیده‌اید؟
●● نه
 
صاحب سوپر مارکت − ۴۵ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● یک چیزهایی راجع به آن در روزنامه‌ها خوانده ام
● خبردارید که اجلاس سران عدم تعهد در ایران برگزار می‌شود؟
●● بله. دولت چند روز را تعطیل کرده است برای آن.
● خبر دارید قرار است در این اجلاس چه کارهایی انجام شود؟
●● ظاهرا برای حمایت از ایران می‌آیند و اینکه کشورهای ضعیف با هم متحد می‌شوند تا جلوی قدرت‌های بزرگ حرفی برای گفتن داشته باشند.
● می‌دانید این جنبش چگونه به وجود آمده است؟
●● نوشته بودند در زمان دعوای آمریکا و شوروی درست شده است.
 
کارمند شهرداری – ۴۶ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● بله. قرار است در تهران جلسه داشته باشند و تهران تعطیل است.
● درباره ماهیت این جنبش هم اطلاعاتی دارید؟
●● کشورهای آسیایی و آفریقایی هستند. برای حمایت از یکدیگر جمع شده‌اند. در ماجرای پرونده هسته‌ای همیشه در اخبار می‌گفتند که اینها از ایران حمایت کرده‌اند.
 
کارمند بانک − ۳۶ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● بله. اتحادی شامل بیش از ۱۰۰ کشور ضعیف یا در حال توسعه است که در روابط بین‌المللی از یکدیگر حمایت می‌کنند.
● درباره این جنبش از چه طریقی اطلاعات کسب کرده‌اید؟
●● از روزنامه، اخبار، اینترنت و حالا جاهای دیگر!
● جاهای دیگر یعنی کجا؟
●● مهم است؟
● نه. فقط می‌خواهم بدانم منابع اطلاعاتی مردم چیست؟ نگران نباشید اصلاً اشاره خاصی به هویت شما نمی‌شود. یک مطلب کلی است.
● خوب در کنار اینها ماهواره هم هست.
●● فکر می‌کنید برگزاری این اجلاس برای ایران مهم است؟
● البته. برقراری ارتباط گسترده سیاسی در هر شرایطی برای کشور مثبت است.
●● چه نکات مثبتی برای ایران به همراه دارد؟
● کشور ما تحریم است. من به دلیل شغلی که دارم از فشارهایی که تحریم‌ها بر صنعت و اقتصاد ما وارد کرده است کم و بیش اطلاعاتی دارم. اگر دولت بتواند راهی برای دور زدن تحریم‌ها از دل این ارتباط‌های سیاسی پیدا کنند خوب است. حتی اگر بشود راهی برای نقل و انتقال ارز فراهم کنند اقتصاد ایران دوباره می‌تواند نفس بکشد.
● فکر می‌کنید می‌توانند؟
●● طبیعی است که دولت نهایت تلاش خودش را بکند وگرنه این همه خرج و هزینه چه فایده‌ای دارد؟
 
دانشجو – ۲۲ ساله
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● بله. این جنبش در فضای دو قطبی جنگ سرد پایه‌ریزی شد و بعد از کودتا در روسیه و فروپاشی شوروی هم به کار خود ادامه داد.
● از برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در ایران مطلع هستید؟
●● بله. در تهران برگزار می‌شود و به همین خاطر تهران چند روزی تعطیل است.
● فکر می‌کنید ایران از برگزاری پر سر و صدای این اجلاس به دنبال چه چیزی است؟
●● مسائل زیادی مطرح است. از جمله خروج از انزوای سیاسی
● این اجلاس کمکی به خروج ایران از انزوای سیاسی می‌کند؟
●● نمی‌شود گفت ۱۰۰ درصد نتیجه می‌دهد اما دیگر متحدی برای ایران باقی نمانده است. همه اینها هم متحد ایران نیستند. بعضی از این کشورها به ایران نیاز دارند. مثل لبنان. سودان. کشورهای آفریقایی. همینکه چند مقام خارجی بیایند ایران و بروند حکومت می‌تواند تبلیغ کند که در فضای “شعب ابی طالب” قرار ندارد! [اشاره‌ای است به صحبت‌های رهبر ایران مبنی بر اینکه ایران در شرایط شعب ابی‌طالب نیست بلکه در شرایط بدر و خیبر است!]
● این همه تبلیغات و هزینه فقط برای همین؟
●● به نظر من جمهوری اسلامی حتی در شرایط «شعب ابی‌طالب» نیست. خیلی ساده و روشن حکومت در شرایط «آفساید» است! مجبور است به همین چیزها راضی باشد.
● شرایط آفساید یعنی چه؟
●● یعنی اینکه منفور‌ترین حکومت دنیا باشی. یعنی اینکه به جای پول نفت به تو گندم بدهند. یعنی اینکه تورم در کشور بالای ۳۵ درصد باشد. یعنی اینکه من از بهترین دانشگاه کشور فارغ التحصیل شوم ولی امیدی به پیدا کردن کار نداشته باشم. یعنی اینکه هر جای دنیا، هر ترور و بمب گذاری‌ای اتفاق می‌افتد بگویند کار دولت ایران است. یعنی اینکه یک بیمار روانی رئیس جمهور کشور باشد. یعنی اینکه هر روز دلار گران‌تر شود. یعنی اینکه رهبران حکومت اینقدر نادان باشند که راضی شوند به خاطر شعار دادن‌های توخالی کشور را زیر تیغ جنگ بدهند.
 
نگهبان پاساژ – ۳۰ ساله
 
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● بله. همین که تهران به خاطرش تعطیل است.
● راجع به این اجلاس چیزی می‌دانید؟
●● مثل اجلاس سران اسلامی است دیگر. یک سری از مقامات کشورهای دیگر می‌آیند می‌خورند و می‌روند.
● چه چیزی را می‌خورند؟
●● همه چیز. خوش می‌گذرد که می‌آیند. از کشورهای آفریقایی می‌آیند در هتل خوب، غذای خوب، فرش هدیه می‌گیرند و دو ساعت سخنرانی گوش می‌کنند می‌روند.
● می‌دانید قرار است چه کار کنند؟
●● مفت خوری و مسافرت
● ظاهرا اصلاً با برگزاری این اجلاس موافق نیستید؟
●● برادر کوچکترم یک روزنامه آورده بود خانه که نوشته بود ۲۰۰ هزار متر مربع ساختمان ساخته‌اند برای اینها. چرا این بنا‌ها را نمی‌دهند به مردم. خانه ۵۰ متری هم حساب کنی می‌شود ۴۰۰۰ خانه. این همه مستاجر در تهران هست چر به فکر مستاجرها نیستند؟ بعد از اینکه مفت خوری اینها تمام بشود همه این سالن‌ها بی‌استفاده می‌شود.
● در خانه ماهواره دارید؟
●● بله
● شبکه‌های سیاسی را هم نگاه می‌کنید؟
●● نه بابا این زن‌ها که اجازه نمی‌دهند نوبت ما بشود.
● از اینترنت استفاده می‌کنید؟
●● من بلد نیستم اما برادرم بلد است. کارهای ثبت و نام و اینها را با اینترنت انجام می‌دهد. بعضی وقت‌ها هم چیزهایی را ذخیره می‌کند روی کامپیوتر که حوصله داشته باشم بعضی از آنها را می‌خوانم.
 
فارغ التحصیل رشته نساجی – بیکار
 
● فکر می‌کنید ایران از برگزاری پر و سر و صدای اجلاس سران عدم تعهد به دنبال چیست؟
●● نمایش. تبلیغات. اعلام اینکه ما بدبخت نیستیم. اینکه خامنه‌ای و احمدی‌نژاد بنشینند برای آنها سخنرانی کنند و کیف کنند که کسی هم آنها را آدم حساب می‌کند.
● فقط همین؟
●● مگر چیز دیگری هم از این «غیر متعهد ها» بیرون می‌آید؟ گاهی بیانیه‌ای در حمایت از ایران می‌دهند اما این کشورها اثری در اوضاع جهان ندارند. دنیا را اعضای دائم شورای امنیت مدیریت می‌کنند. بیانیه فقط حرف است. در دنیای حرف کشوری برش دارد که اقتصادی قوی داشته باشد. نیروی نظامی قوی داشته باشد.
● فکر می‌کنید دولت می‌تواند از طریق دیدارهای حاشیه این اجلاس کانالی برای خروج از بن بست اقتصادی پیدا کند؟
●● دولت احمدی نژاد معمولی‌ترین کارها در عرصه روابط بین الملل را هم نمی‌تواند انجام بدهد. این تحریم‌ها خیلی با تحریم‌های گذشته فرق دارد. به قول خود محمود «آن ممه را لولو برد» که بشود با پرچم کشورهای درجه سه دنیا، نفت قاچاق کرد و با پوشش شرکت‌های تقلبی در امارات کارهای مالی و ارزی انجام داد. همه راه‌های فرار ایران را بسته‌اند. هیچ کشوری منافع خودش را به خطر نمی‌اندازد که از منافع کشور دیگر حمایت کند. آن هم کشوری مثل جمهوری اسلامی که خودش تیشه به ریشه خودش می‌زند. آخر بگو «هولوکاست» به تو چه؟ امام زمان به تو چه؟ اوضاع مملکت خودت را اداره کن. چکار به کار نازی‌ها و خدا داری؟
 
خبرنگار روزنامه – ۲۸ ساله
● شما می‌دانید جنبش عدم تعهد چیست؟
●● شغل من این است. فکر می‌کنم اگر کسی هم قرار است خبر داشته باشد ما خبرنگارها هستیم.
● ببخشید فقط خواستم سر صحبت را باز کنم. خوب نظرتان راجع به این اجلاس چیست؟
●● هر کس دنبال نانی از این اجلاس است. جمهوری اسلامی برای فرار از انزوای سیاسی، شرکت‌های پیمانکاری «آقا زاده ها» برای به دست آوردن سود سرشار از پروژه‌های عمرانی، شهردار تهران برای نمایش خود به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری، کشورهای آمریکای جنوبی برای مشغول کردن آمریکا به ایران، مُرسی (رئیس جمهور مصر) برای ناز کردن و پیدا کردن خریدار، کشورهای خیلی ضعیف برای گرفتن کمکی از ایران و خلاصه…
● بیایید کمی منظم‌تر صحبت کنیم. مشخصاً جمهوری اسلامی چه نتایجی می‌تواند از این اجلاس به دست بیاورد یا دنبال چه نتایجی است؟
●● تبلیغات داخلی. مخفی کردن چهره ضعیف و در حال شکستن نظام. همین آلان هم در حال کُری خواندن برای آمریکا هستند. مقامات فکر می‌کنند که تبدیل به مرکز ارتباطات سیاسی و بین‌المللی شده‌اند. به طور دقیق نمی‌توانم قضاوت کنم که مسئولان جمهوری اسلامی خودشان به حرفهای‌شان باور دارند یا نه. لایه‌های بالای قدرت می‌دانند در حال دروغ گفتن و برگزاری نمایش هستند اما لایه‌های میانی ظاهرا باورشان شده است که ایران در حال انجام دادن کار مهمی است و جلوی همه مشکلات ایستاده‌اند.
● شما این مطالب را در روزنامه خودتان هم می‌نویسید؟
●● معلوم است که نه. دقیقا برعکس این حرفها را می‌نویسم. مگر چند روزنامه در ایران داریم که حق انتخاب وجود داشته باشد؟ روزنامه‌ای نیست که در آن کار نکرده باشم و اخراج نشده باشم. اینقدر کار برای ما کم شده است که بعضی وقت‌ها دوست نزدیک‌ات زیر آب تو را می‌زند تا جای تو را بگیرد. بعضی وقت‌ها ایمان می‌آورم که دو شخصیتی شده‌ام و از اینکه تبدیل به یک بیمار روانی شده‌ام تاسف می‌خورم. اما وقتی به اجاره خانه، قبض آب و برق و خرج زندگی فکر می‌کنم حالم خوب می‌شود و احساس می‌کنم یک آدم منطقی و طبیعی هستم!
● در روزنامه راجع به اجلاس سران عدم تعهد چه چیزی می‌نویسید؟
●● صفحات را با نقل قول‌های مسئولان ستاد برگزاری و مقامات حکومتی درباره این اجلاس پر می‌کنیم. کمی تاریخچه و یک سری نقل قول از خبرگزاری‌هایی مثل فارس و ایرنا و غیره.
 
اقتصاد دان – ۶۰ ساله

● جمهوری اسلامی با برگزاری این اجلاس به دنیال چه اهدافی است؟

●● این اجلاس به خواست، اراده و قدرت جمهوری اسلامی تشکیل نمی‌شود. ریاست دوره‌ای جنبش عدم تعهد به ایران رسیده است. این موضوع نیز در اجلاس پیشین این جنبش تعیین و مشخص شده است. اما حکومت می‌خواهد این اجلاس را با شکوه برگزار کند. تبلیغات زیادی برای آن به راه انداخته است…
● ببخشید صحبت شما را قطع می‌کنم. چرا؟
●● جدای از مراسم هویتی (سالگردهای حکومتی و مراسم ملی یا مذهبی ) دیکتاتور‌ها وقتی اوضاع خیلی خوبی دارند و همچنین وقتی که اوضاع خیلی بدی دارند دست به برگزاری جشن و مراسم باشکوه می‌زنند. برای نشان دادن قدرت‌شان و برای پوشاندن ضعف هایشان.
اوضاع جمهوری اسلامی به هم ریخته و نا امید کننده است. مردم تحت فشار اقتصادی قرار گرفته‌اند. خطر جنگ بالای سر کشور ما پرواز می‌کند. فعالان سیاسی داخل ایران سرکوب شده‌اند و سکوت پیشه کرده‌اند و آنان که رفته‌اند بر طبل جنگ می‌کوبند یا اگر سکوت کرده‌اند برای گرفتن سهمی از آینده در حال رقابت هستند. در رسانه‌ها خبر خوشی وجود ندارد. هر چه هست گرانی است و تورم، بیکاری، زندان و فشار بیشتر به مردم. در چنین شرایطی باید افکار عمومی را از مشکلات منحرف کرد. باید به این مردم نشان داد که این سختی‌ها موقتی است و آنقدرها هم که می‌گویند جمهوری اسلامی تنها نیست.
مردم ایران به این فکر می‌کنند که چرا باید این فشار‌ها را تحمل کنند؟ چرا باید به خاطر انرژی هسته‌ای گرسنه بمانند؟ چرا باید به خاطر سخنرانی‌های احمدی نژاد در جهان مسخره شوند؟ چرا باید مرغ را کیلوئی ۸۰۰۰ تومان بخرند؟ چرا باید جوانان‌شان بیکار باشند؟ چرا باید کشورشان اینقدر ضعیف و مفلوک شود که ترکیه، عربستان، امارات و قطر هم ایران را تهدید کنند؟ چرا باید ارزش پول در دستشان هر روز کمتر شود؟ و صدها سوال دیگر. حاکمان ایران می‌خواهند اینگونه جلوه دهند که در برابر همه این سختی‌ها چیزی هم به دست آمده است و این همه ویرانی به دلیل هیچ و پوچ نبوده است.
تصور مردم ایران از قدرت بی انتهای حاکمیت کم‌‌رنگ شده است. این برای حکومت خیلی خطرناک است. باید نشان دهد هنوز هم قوی است و در جهان ارتباطاتی دارد. حکومت می‌خواهد مانع از این شود که مردم ایران فکر کنند حاکمان تنها مانده‌اند و پایانشان نزدیک است. تصور از ضعیف شدن حکومت میل به مقابله با حکومت را افزایش می‌دهد.
● یعنی شما معتقد هستید رنگ و لعاب دادن به اجلاس سران جنبش عدم تعهد مصرف داخلی دارد؟
●● در واقعیت بله. جمهوری اسلامی توان سخت افزاری و نرم افزاری لازم برای پیروزی در یک جنگ رسانه‌ای را ندارد. در خارج از مرزهای جمهوری اسلامی افکار عمومی تحت حاکمیت رسانه‌های قدرتهای جهانی است. البته در داخل مرزها هم این مصرف داخلی معطوف به قشر خاصی از جامعه است که مناسب‌ترین عبارت برای نام بردن از آنها «خودی»هاست.
● به نظر شما امکان انجام توافقات پنهانی بین ایران و کشورهای دیگر برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی وجود ندارد؟
●● در مطلبی ادعا شده بود «هر روز تعطيلی تهران تا دو هزار ميليارد تومان به اقتصاد کشور آسيب می‌رساند». اینکه این عدد و رقم بر چه مبنایی محاسبه شده است مسئله دیگری است اما لطمه خوردن اقتصاد ایران از این تعطیلی امری واضح است. ابعاد این لطمه با در نظر گرفتن کلان شهری مانند تهران که ۱۲ میلیون نفر را در خود جای داده است تا حدودی قابل تصور است. جمهوری اسلامی ایران یک مشکل اقتصادی بزرگ دارد که به جای اینکه آنرا حل کند گره‌ای به آن اضافه کرده است…
● ببخشید دوباره صحبت‌های شما را قطع می‌کنم. مشکل اصلی اقتصاد جمهوری اسلامی چیست؟
●● فروش نفت. کسب درآمد ارزی. امکان انجام گردش مالی. حکومت در هر سه مورد دچار مشکلات جدی است. نفت را نمی‌خرند. پول نفتی را هم که می‌خرند به ارزهای معتبر جهانی پزداخت نمی‌کنند و از آنجا که امکان گردش مالی وجود ندارد مجبور است در برابر طلب خود کالا وارد کند. کالاهایی که شاید نیاز به آنها نداشته باشد. این واردات اجباری خود عامل نابود تولید داخلی است و به تبع آن بیکاری است.
برای توضیح این وضعیت اجازه بدهید مثالی برای شما بزنم. فرض کنید یک کشور همسایه یه ایران حمله کند اما نیروهای نظامی به جای جنگیدن با آنها به مردم نواحی مرزی حمله کنند و شهرها را برای آنکه به دست دشمن نیافتد، ویران کنند. توجه کنید که نیروهای نظامی باید با مهاجمین بجنگند و مردم شهرهای مرزی هم یک نیروی دفاعی در برابر مهاجمین هستند. وقتی حکومت خودش نیروهای سر راه یک ارتش بیگانه را از میان بر می‌دارد گویی در حال ساختن اتوبان برای لشگر مهاجم است. جمهوری اسلامی با مردم ایران چنین می‌کند. به جای اینکه بفهمند که سیاست‌های نادرستی پیشه کرده‌اند از راه‌های بازگشتی نیز که وجود دارد برای ادامه لجاجت و تحریک قدرت‌های جهانی استفاده می‌کنند. حکومت تمام نیروهای سیاسی خارج از ساختار حکومت و منتقدان خود را قلع و قمع کرده است بنابراین مشروعیت و پشتوانه مردمی ندارد. حکومت اصلاح طلبان درون ساختار خود را هم بیرون انداخته است در نتیجه ساختار قدرت دیگری منبعی ندارد که از آن تغذیه کند تا خود را ترمیم کند و یا تغییرات تاکتیکی در بازی‌های سیاسی خود به وجود بیاورد. ساختار قدرت در ایران بعد از انتخابات ریاست جمهوری با سرعت رو به زوال در حرکت است. اگر اوضاع به همین روال جلو برود کرکس‌ها بر نعش این کفتار خواهند نشست. سرنوشت عراق یا سوریه برای ما تکرار می‌شود.