۵۰ درصد از عرصه سیاسی حق زنان است

نعیمه دوستدار – مهرانگیز منوچهریان، حقوقدان، موسیقیدان، سیاستمدار، نخستین سناتور زن در ایران و نویسنده کتاب “انتقاد به قانون اساسی ایران از منظر حقوق زنان”، ۳٠ مارس ۱۹۶۸ میلادی مصادف با ۱۱ فروردین ۱۳۴۷ هجری شمسی، اولین جایزه جهانی صلح حقوق بشر سازمان ملل متحد را دریافت کرد.

 

۴۴ سال بعد، ۱۵ زن ایرانی، در تاریخ۳٠ مارس ۲۰۱۲ (۱۱ فروردین ماه) تولد تشکلی سیاسی را اعلام کرده‌اند که اتحاد زنان ایران برای دموکراسی (آزاد) نام گرفته است. میترا آریان، ویکتوریا آزاد، عصمت بهرامی، بهیه جیلانی، طیبه حسینی، فریبا داوودی مهاجر، سحر دیناروند، مهین شکرالله‌پور، رویا طلوعی، رویا عراقی، مهوش علاسوندی، فرحناز عمادی، شکوفه قبادی، بهار ملوان نارنجی و مریم موذن‌زاده اعضای موسس این تشکل هستند که با شعار “نیمی از عرصه سیاسی سهم ما و حق ماست”، فعالیت خود را شروع کرده‌اند. همزمان با آغاز فعالیت این تشکل، با رویا طلوعی، کنشگر حقوق زنان و از موسسان انجمن زنان کرد مدافع صلح و حقوق بشر، درباره انگیزه‌های شروع این فعالیت گفت‌وگو کرده‌ایم.

 

رویا طلوعی- البته این تشکل، حزب نیست. ما با دوستان خیلی بحث داشتیم درباره اینکه چه هستیم. الان نمی‌توانیم خودمان را حزب یا سازمان سیاسی بنامیم، هرچند شاید در سال‌های آینده به این نتیجه برسیم که در قالب یک تشکل سیاسی زنان فعالیت کنیم. الان تشکلی هستیم که در آن تعدادی از زنان، از گروه‌های سیاسی مختلف و با ایده‌های مستقل دور هم جمع شده‌اند و براین باورند که ۵۰ درصد از عرصه سیاسی حق زنان است و باید این حق را بگیرند.

 

ما معتقدیم تا زنان به صورت جدی در عرصه سیاسی حضور نداشته باشند و در قدرت سیاسی نقش و سهم نداشته باشند، نمی‌توانند تغییرات لازم را به نفع زنان انجام دهند. بنابراین نباید ترسید از اینکه متهم شویم به قدر‌ت‌طلبی و این‌که مطرح شود چرا زنان دنبال قدرت هستند. مسئله این است که ما باید توان تغییر به دست خودمان را داشته باشیم.

 

ما درباره این مسئله با بسیاری صحبت کردیم. ایده اولیه این تشکل توسط خانم میترا آرین، ‌عضو جوان تشکل مطرح شد. با او برخوردهایی شد به خصوص از طرف مردان که چرا شما زن‌ها خودتان را جدا می‌کنید؟ اما هیچکدام نگفتند چرا در احزاب سیاسی که به وسیله مردان تاسیس می‌شود، زنان نمی‌توانند تا رده‌های بالا بروند، مگر این‌که وابستگی‌های خانوادگی داشته باشند یا از موقعیت‌های خاص دیگر استفاده کنند که البته بازهم در ‌‌نهایت زیردست مردان می‌مانند.

 

نمونه‌ این مسئله در احزاب کرد هم دیده می‌شود که اتحادیه‌هایی در داخل حزب برای زنان تاسیس می‌کنند، ولی مثلاً اتحادیه مردان فلان حزب وجود ندارد. در واقع در احزاب نوعی جداسازی انجام شده است. هدف ما جداسازی نیست، بلکه نشان دادن توانایی زنان است. شرایط ایران هم بسیار حساس است و ما نمی‌خواهیم شرایط انقلاب ۵۷ تکرار شود. معتقدیم زنان هم باید در تغییرات پیش رو نقش داشته باشند و برای تمرکز روی این اهداف، اقدام به تشکیل اتحاد زنان ایران برای دموکراسی کردیم.

 

این‌که ما می‌توانستیم در داخل موثر‌تر باشیم دلیل بر توقف نمی‌شود. تاکنون، فعالان مدنی در هر زمینه‌ای که فعالیت کرده‌اند، انگ براندازی ‌خورده‌اند و مدام باید توضیح می‌دادند که ما سیاسی نیستیم. در واقع، شکستن ترس از عرصه‌های سیاسی و تهدید‌ها خیلی مهم است. رساندن این پیام که زنان به شکل مستقیم جلو بیایند و حق ۵۰ درصدی‌شان را در مشارکت سیاسی بخواهند و ملکه ساختن این شعار برای زنان، خود کار سخت و مهمی است. البته باید کارهای دیگری هم کرد و فعالیت‌های دیگری هم داشت.

 

در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین مسایل ما توانمندسازی زنان است. در این راه می‌خواهیم با سازمان‌هایی که دوره‌های مختلف آموزشی دارند هماهنگی کنیم و زنان عضو را به این دوره‌ها بفرستیم تا توانمند شوند. در داخل ایران هم البته ارتباط‌هایی داریم و بدون ارتباط هم نخواهیم ماند. باید در مسائل مختلف موضع‌گیری کنیم. کنفرانس‌ها و تجمعاتی را برای آینده در نظر داریم و امیدواریم فضا آنقدر باز شود که در داخل کشور هم دفتر و شعبه داشته باشیم.

الان در حال تکمیل اساسنامه‌ایم و به زودی بخشی از برنامه‌هایمان را شروع خواهیم کرد. مثلاً در حال حاضر یکی از اعضای ما، خانم داوودی مهاجر، ایده‌ای دارد با عنوان کمپین انتخابات آزاد. عقیده‌شان این است که اگر یک عده در خارج کشور جمع شوند و در قالب کنگره‌ها و نشست‌های مختلف ملی، از بالا به پایین برای مردم تصمیم بگیرند، موفقیت‌آمیز نخواهد بود، مگر اینکه ایده و خواست انتخابات آزاد را به شکل کمپینی به میان مردم ببریم. ما از این ایده خوشمان آمد. می‌خواهیم رویش کار کنیم و به شکل عملی در بیاوریم. کنشگرانش را پیدا کنیم و آن را در سطح جامعه وسعت ببخشیم. در حال حاضر هم همین که بتوانیم شعارمان را ملکه ذهن زنان کنیم، خیلی کار کرده‌ایم. البته در همین حد باقی نمی‌مانیم.

 

 

تا زمانی که در خارج کشور باشیم وسیله ارتباطی ما همین رسانه‌ها و فضاهای مجازی خواهد بود.

 

 

ما مایل به همکاری با بقیه تشکل‌ها هستیم و پس از اعلام حضور، در کنفرانس واشنگتن که به شکل رسمی برگزار شد، به طور رسمی حضور داشتیم و نماینده ما در آن نشست شرکت کرد. از این به بعد هم دیدار با گروه‌های مختلف در برنامه‌مان خواهد بود. ما در ضدیت با گروه‌های دیگر قرار نداریم، اما می‌خواهیم مستقل باشیم و این پیام را به زنان احزاب دیگر هم برسانیم که زنان باید نصف قدرت سیاسی را در همه جا و در احزاب به دست داشته باشند. البته پذیرش این مسئله آسان نخواهد بود و مقاومت‌هایی صورت خواهد گرفت، ولی باید راه سومی پیدا کرد. ما زنان باید به شیوه‌های خودمان این پیام را برسانیم و برای ارتقای سیاسی زنان در احزاب دیگر تلاش کنیم.

 

 

 

همانطور که گفتم، نخست یکی از دوستان این ایده را با من مطرح کرد. من پیگیری کردم و آن را با خانم ویکتوریا آزاد که سال‌ها در عرصه‌های مختلف فعال بوده و با گروه‌های مختلف کار کرده است در میان گذاشتم. ایشان هم پسندید و به طور مشترک با فعالان حقوق زنان صحبت کردیم و نظرات‌شان را خواستیم. به عنوان مثال تماس گرفتیم با خانم مهرانگیز کار، پروین اردلان، نیره توحیدی، پروین بختیارنژاد، رضوان مقدم و… که آیا با ما خواهید بود یا آیا حمایت خواهید کرد و اگر هم نخواهید بود، آیا ما را راهنمایی خواهید کرد و پیشنهادی خواهید داد؟

 

بعضی‌ها اعلام کردند در کنار ما خواهند ماند. برخی هم تصمیم گرفتند در مرکز جریان باشند. ۱۵ نفر از ما تصمیم گرفتیم در مرکز باقی بمانیم و از چیزی نترسیم. معمولاً یک عده جلو می‌روند، ممکن است شکست بخورند یا پیروز شوند. ما ۱۵ نفر تصمیم گرفتیم پیه همه چیز را به تن‌مان بمالیم. از همه رنگ هم هستیم. از گروه‌های مختلف سیاسی و فکری. از خود من که مستقل هستم، اما از نظر فکری جمهوری‌خواهم، تا اعضای احزاب سیاسی. در نهایت در مرامنامه این تشکل هم نوشتیم که ما چیزی را برای مردم تعیین نمی‌کنیم و تنها تاکیدمان بر مشارکت ۵۰ درصدی زنان در قدرت است. تنوع سنی هم در بین اعضا وجود دارد، چون ما با افراد مختلف تماس گرفتیم و افرادی که حاضر به همکاری شدند از همه گروه‌ها بودند.

 

اساسنامه ما به زودی تکمیل خواهد شد. تا اینجا که پیش رفته‌ایم، نمی‌خواهیم در حد چند چهره و نام مشخص کار کنیم. می‌خواهیم برای زنان کار کنیم و هر زن ایرانی که می‌خواهد بیاید جلو و در این عرصه کار کند، می‌تواند بیاید. تنها نکته این است که ما می‌خواهیم برای سکولاریسم و دموکراسی کار کنیم و اگر مثلاً بانویی مذهبی و معتقد می‌خواهد به ما بپیوندد، باید اول تکلیفش را با این دو موضوع روشن کند.

 

این موضوع هم بحث عمیق و جدی‌ای در میان ماست. در آمریکا تشکل‌های مختلف وجود دارند و در انتهای سایت‌شان نوشته می‌شود که از کجا پول می‌گیرند و از کجا حمایت می‌شوند. ما تصمیم گرفتیم و در مرامنامه‌مان هم تصریح کردیم که به هیچ دولت، حزب، گروه و دسته‌ای متکی نخواهیم بود.

 

 در عین حال کار و فعالیت هم هزینه‌هایی می‌خواهد که باید ببینیم چطور می‌توانیم درکار با سازمان‌های غیر دولتی، و اجرای پروژه‌های مشترک، همکاری داشته باشیم. در حال حاضر اما نه بودجه‌ای از جایی دریافت کرده‌ایم و نه طرح و برنامه‌ای داده‌ایم. در این زمینه بسیار محتاط خواهیم بود، چون برایمان خیلی مهم است که استقلالمان را حفط کنیم و حتی اگر مجبور شویم از جیب خودمان هزینه کنیم ولی وابسته نباشیم، این روش را ترجیح می‌دهیم. ما بر غیردولتی بودن آن خیلی تاکید داریم.

 

گروه‌های مختلف زنان باید در نظر بگیرند که ما همه می‌توانیم با هم کار کنیم. مهم نیست که هرکدام عضو کدام گروه هستیم. یادمان باشد که ما همه زنان ایرانی هستیم. کارهای زیادی برای انجام دادن داریم و زمینه‌های مشترک زیاد است. انرژی‌های فردی و گروهی‌مان را باید برای این بگذاریم تا نگذاریم تضییع حقوق زنان مثل آنچه در سال ۵۷ پیش آمد، اتفاق بیفتد. 

 

عکس: نیک‌اهنگ کوثر، سایت خودنویس