خبرگزاری رویترز گزارش ویژه‌ای از فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی در عراق منتشر کرده که بر اساس آن ایران هم موشک‌های بالستیک خود را در عراق مستقر کرده و هم فن‌آوری تولید موشک را در اختیار شیعیان مورد حمایتش در عراق قرار داده است. این موشک‌ها اگر در جنوب یا غرب عراق مستقر شوند می‌توانند ریاض و تلآویو را هدف قرار دهند.
رویترز، جمعه ۳۱ اوت / ۹ شهریور در گزارش ویژه خود به‌نقل از منابع عراقی، ایرانی و غربی نوشته است که ایران به شیعیان مورد حمایت خود در عراق موشک‌های بالستیک داده و برای آن‌ها امکان تولید موشک را هم فراهم ساخته تا از منافع خود در خاورمیانه حفاظت کند.
با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، همه نشانه‌ها حاکی از آن است که ایران برنامه موشکی خود را با شدت بیشتری در عراق دنبال می‌کند و این به تنش موجود بین تهران و واشنگتن خواهد افزود.
این اقدام همچنین سیاست فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشوری که همچنان از برجام پشتیبانی می‌کنند و تلاش می‌کنند تا به‌رغم تحریم‌های آمریکا این توافق را حفظ کنند برهم می‌زند.
سه مقام ایرانی، دو منبع امنیتی عراقی و دو منبع اطلاعاتی غربی که نام آن‌ها منتشر نشده به رویترز گفتهاند که ایران طی چند ماه گذشته، موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را به متحدانش در عراق منتقل کرده است. پنج تن از مقامات گفتهاند که ایران به این گروه‌ها کمک می‌کند تا خودشان موشک تولید کنند.
یکی از مقامات بلندپایه ایران به رویترز گفته است: «منطق این بود که اگر ایران مورد حمله قرار گیرد، یک برنامه پشتیبانی داشته باشد. شمار موشک‌ها زیاد نیست، فقط چند دوجین، اما در صورت لزوم می‌توان آن را افزایش داد.»
ایران پیش از این اعلام کرده است که برنامه موشک‌های بالستیک‌اش ماهیت دفاعی دارد. مقامات ایرانی حاضر نشدند درباره تحرکات موشکی جدید این کشور در عراق اظهارنظر کنند. دولت عراق و ارتش این کشور نیز اظهارنظر در این‌باره را رد کردند.
گفته می‌شود که موشک‌های زلزال، فاتح ۱۱۰ و ذوالفقار از جمله موشک‌های منتقل‌شده به عراق هستند. این موشک‌ها حدود ۲۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر برد دارند که اگر در جنوب یا غرب عراق مستقر شوند می‌توانند ریاض، پایتخت عربستان سعودی و تلآویو در اسرائیل را مورد هدف قرار دهند.
بنا به گزارش رویترز، سه منبع آگاه گفتهاند که سپاه قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران پایگاه‌هایی در این دو منطقه عراق دارد و قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، بر برنامه انتقال موشک‌ها نظارت دارد.
کشورهای غربی پیش از این ایران را متهم کرده‌اند که به سوریه و دیگر متحدان خود در منطقه، از جمله شیعیان حوثی در یمن و حزب‌الله در لبنان موشک داده و فن‌آوری تولید آن را در اختیارشان قرار داده است.
کشورهای همسایه ایران در خلیج فارس و دشمن اصلی آن اسرائیل نسبت به فعالیت‌های منطقه‌ای تهران ابراز نگرانی کرده و آن را تهدیدی علیه امنیت خود قلمداد می‌کنند.
مقامات اسرائیلی هنوز درباره انتقال موشک‌های ایران به عراق واکنشی نشان نداده‌اند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز چهارشنبه ۲۹ اوت / ۷ شهریور گفت هر کس که اسرائیل را تهدید به نابودی کند، «خود را در برابر خطر مشابهی قرار می‌دهد».
خط تولید موشک
یک منبع غربی به رویترز گفته است که شمار موشک‌ها ده‌ها عدد بوده است و انتقال آن‌ها با هدف هشدار به آمریکا و اسرائیل، به‌ویژه پس از حملات هوایی به نیروهای ایرانی در سوریه، طراحی شده است. آمریکا حضور نظامی قابل توجهی در عراق دارد.
این منبع غربی گفته است: «به‌نظر می‌رسد که ایران عراق را به پایگاه موشکی خود تبدیل کرده است.»
منابع ایرانی و یک منبع اطلاعاتی عراقی اعلام کرده‌اند که حدود ۱۸ ماه پیش، تصمیم به استفاده از شبه‌نظامیان برای تولید موشک در عراق گرفته شده بود، اما فعالیت‌ها در چند ماه گذشته، از جمله با ورود موشک‌انداز، افزایش یافت.
یک مقام بلندپایه سپاه پاسداران که در جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ شرکت داشت می‌گوید: «ما از این پایگاه‌ها در بسیاری از کشورها داریم و عراق یکی از آن‌هاست. اگر آمریکا به ما حمله کند، دوستان ما به منافع آمریکا و متحدانش در منطقه حمله خواهند کرد.»
دو منبع غربی و عراقی نیز اعلام کرده‌اند که کارخانه‌هایی که برای تولید موشک در عراق مورد استفاده قرار می‌گیرند، در الزعفرانیه در شرق بغداد و جرف النصر (نام پیشین: جرف الصخر) در شمال کربلا قرار دارند. یک منبع ایرانی گفته که کارخانه‌ای نیز در کردستان عراق برای تولید موشک وجود دارد.
این مناطق تحت کنترل شبه‌نظامیان شیعه، از جمله کتائب حزب‌الله، یکی از نزدیکترین نیروها به ایران است. سه منبع گفتهاند که عراقی ها در ایران به عنوان اپراتور موشک آموزش دیده‌اند.
منبع اطلاعاتی عراقی گفته است که کارخانه الزعفرانیه در زمان حکومت صدام حسین کلاهک و سرامیک قالب‌های موشکی را تولید می‌کرد. این کارخانه در سال ۲۰۱۶ با کمک‌های ایران توسط گروه‌های شیعه محلی دوباره فعال شد.
این منبع می‌گوید یک گروه از مهندسان شیعه که در تأسیسات صدام حسین کار می‌کردند پس از بازرسی از آن‌ها، به این کارخانه منتقل شده و فعالیت کردند. موشک‌ها نیز در نزدیکی جرف النصر آزمایش شده‌اند.
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پنتاگون اظهارنظر در این‌باره را رد کردند.
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود تأیید کرد که تهران در ماه‌های اخیر موشک‌هایی به دست گروه‌های عراقی رسانده است اما نتوانست تأیید کند که این موشک‌ها در موقعیت‌های فعلی خود قابلیت راه‌اندازی دارند.
آمریکا از زمان اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران از متحدان خود خواسته است که سیاست قاطعانه‌ای در قبال ایران اتخاذ کنند.
در حالی که کشورهای اروپایی امضاکننده توافق هسته‌ای تا کنون فشارهای آمریکا را دفع کرده‌اند، نگرانی‌شان نسبت به برنامه‌های موشکی بالستیکی ایران به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافته است.
روز گذشته (پنج‌شنبه) ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، اظهار داشت که ایران نمی‌تواند از مذاکره بر سر آینده توافق هسته‌ای، برنامه موشک‌های بالستیک خود و نقش و نفوذش در خاورمیانه سر باز زند.
در ماه مارس گذشته سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا پیشنهاد تحریم‌های تازه علیه ایران به دلیل فعالیت‌های موشکی آن را به اتحادیه اروپا تقدیم کردند اما کشورهای دیگر با آن مخالفت کردند.
در بیانیه سه کشور اروپایی آمده بود: «چنین گسترش توانایی‌های موشکی ایران در سراسر منطقه منبع نگرانی جدی است.»
یک منبع سازمان اطلاعات عراق گفته است که بغداد از زمانی که با گروه «دولت اسلامی» (داعش) درگیر بود در جریان ارسال موشک‌های ایران به شبه‌نظامیان شیعه قرار داشت اما این اقدام پس از پیروزی بر داعش نیز ادامه یافت.
او گفت: «برای سازمان اطلاعات عراق روشن بود که چنین زرادخانه موشکیِ ارسالی از سوی ایران با هدف مبارزه با داعش فرستاده نشده بلکه برگ فشاری است که ایران بتواند از آن برای دخالت در تنش‌های منطقه‌ای استفاده کند.»
این منبع عراقی می‌گوید برای دولت عراق دشوار بود که گروه‌ها را برای جلوگیری از اقدامات ایران متقاعد کند: «ما نمی‌توانیم مانع از شلیک موشک‌های ایران توسط شبه‌نظامیان شویم؛ چرا که به‌سادگی دکمه شلیک در دست ما نیست، در دست ایرانیان است.»
پارلمان عراق در سال ۲۰۱۶ قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن مجموعه‌ای از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه که به‌عنوان نیروهای «بسیج مردمی» (حشد الشعبی) شناخته می‌شوند در نیروهای نظامی عراق ادغام شدند. بدین ترتیب شبه‌نظامیان به نخست‌وزیر عراق گزارش می‌دهند و براساس نظام غیررسمی حکومتی عراق نخست‌وزیر از میان شیعیان انتخاب می‌شود.
با این حال، ایران همواره در حال هماهنگی با رهبری حشد الشعبی است و اغلب قاسم سلیمانی با آن‌ها ملاقات و مشاوره می‌کند.
بیشتر بخوانید: