بیژن روحانی‌ـ سال ۲۰۱۰ در حالی به پایان رسید که همچنان نگرانی‌های فراوانی در سرتاسر جهان برای حفظ محیط زیست وجود دارد. برخی از رویدادهای زیست محیطی در این سال، جزو فجایع بزرگ دسته بندی می شوند، اما در عین حال نمی توان تلاش جامعه جهانی را برای حفاظت بهتر از زیست بوم خود نیز نادیده گرفت.
فاجعه در آب
ماجرای نشت نفت در خلیج مکزیک بی تردید یکی از بزرگترین فجایع زیست محیطی در سال ۲۰۱۰ بود که آثار زیان باری بر محیط زیست و زندگی ساکنان محلی برجای گذاشت. روز بیستم آوریل سال ۲۰۱۰یک سکوی حفاری و اکتشاف نفت در خلیج مکزیک منفجر شد و طی آن هفده نفر جان خود را از دست دادند. پس از انفجار به مدت چند ماه نفت، روزانه هزاران بشکه نفت خام در دریا نشت کرد و علاوه بر نابودی جانداران دریایی، محیط زیست را نیز به شدت آلوده کرد. تخمین زده می شود میزان نفت خام نشت کرده در حدود چهار میلیون و نهصد هزار بشکه بوده باشد. باراک اوباما در روزهای اوج گیری بحران، ضمن فاجعه آمیز توصیف کردن این رویداد از مسئولان شرکت بی.پی خواست تا هزینه پاکسازی محیط را متقبل شوند. عملیات فنی بسیار دشوار و پیچیده‌ای برای مهار کردن نشت نفت در بستر دریا انجام شد. این بحران همچنین به بحث‌های فراوانی در جامعه آمریکا و به خصوص در میان سیاستمداران در مورد لزوم بازنگری در قوانین مربوط به حفاری و اکتشاف نفت دامن زد.
تغییرات آب و هوایی
اما از دیگر اتفاقات مهم زیست محیطی در سال ۲۰۱۰ برگزاری نشست جهانی دیگری در خصوص تغییرات آب و هوایی در کره زمین بود. این نشست با حضور نمایندگانی از بیش ۱۹۰ کشور جهان در شهر «کانکون» در مکزیک برگزار شد. بعد از آن‌که نشست جهانی کپنهاگ در سال ۲۰۰۹ به محلی برای بروز اختلافات عمیق میان کشورهای ثروتمند و کشورهای در حال توسعه تبدیل شد، سازمان ملل تلاش های فراوانی به خرج داد تا بتواند بار دیگر کشورهای جهان را برای چاره جویی در خصوص تغییرات آب و هوایی و کاهش میزان گازهای گلخانه‌ای دور هم جمع کند. در نشست کانکون سرانجام مقرر شد صندوقی برای کمک به کشورهای فقیر و در حال توسعه جهت مقابله با آثار زیان بار تغییرات آب و هوایی تشکیل شود. همچنین قرار شد برای حفظ جنگل‌های گرمسیری، کمک‌هایی در اختیار کشورهای دارای این جنگل ها قرار بگیرد. اما در نهایت نشست کانکون هم نتوانست انتظار فعالان زیست محیطی را در مورد کاهش گازهای گلخانه‌ای به تمامی برآورده سازد.
حفظ تنوع زیستی
سال ۲۰۱۰ از سوی سازمان ملل متحد به عنوان سال «حفظ تنوع زیستی» نامگذاری شده بود. در این سال نمایندگان کشورهای مختلف جهان با شرکت در همایش جهانی حفظ تنوع زیستی در شهر ناگویا در ژاپن، بر خطر فزاینده‌ای تاکید کردند که اکنون تنوع گونه‌های مختلف حیات را در کره زمین تهدید می‌کند. این خطر اکنون متوجه جنگل‌ها، گیاهان و جانوران مختلف در چهار گوشه جهان است. در این نشست جهانی کشورهای مختلف متعهد شدند تا از اکوسیستم‌های خود حفاظت بیشتر به عمل آورند، میزان انقراض گونه‌های جانوری را تا حد ممکن کاهش دهند و از زیستگاه‌های دریایی، مناطق مرجانی در شرف نابودی و سواحل خود بهتر حفاظت کنند و حداقل پانزده درصد از مناطق آسیب دیده را دوباره احیاء کنند.
تصاویر ماهواره‌ای تایید می‌کنند که کشورهایی مانند چین در سال ۲۰۱۰ میلیون‌ها اصله درخت را به منظور جبران مناطق از بین رفته کاشته اند. اما با وجود این تلاش‌ها مناطق جنگلی در سرتاسر جهان با سرعت زیادی رو به کاهش می‌رود.
نجات ماهیان و آبزیان
در سال ۲۰۱۰ کشورهای مختلفی در جهان تلاش کردند تا از نابودی بیشتر ماهی‌ها و آبزیان مختلف جلوگیری کنند. پیش از این سازمان‌های مختلف در جهان از جمله «اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت» اعلام کرده بودند چنان‌چه روند استفاده از منابع آبزیان به همین صورت ادامه پیدا کند، جهان به زودی با ناوبدی نسل بسیاری از ماهی‌ها و آبزیان دریایی رو به رو خواهد شد. از این رو کشورهای مختلفی در سال گذشته قدم‌های نسبتا مهمی در زمینه حفاظت از این جاندران و زیستگاه‌های آنها برداشتند. در آمریکا قانونی در خصوص منع عملیات حفاری و استخراج نفت در آب‌های ساحلی شرق خلیج مکزیک و سواحل آتلانتیک به تصویب رسید. این قانون در پی فاجعه نشت نفت از خلیج مکزیک تصویب شد. همچنین شیلی نیز توانست یک زیستگاه دریایی بسیار مهم را که محل زندگی گونه‌ی خاصی از پنگوئن‌ها، نهنگ‌های آبی و شیر دریایی بود حفظ کند. پیشتر قرار بود در این منطقه بکر و مهم زیست محیطی یک نیروگاه فسیلی ساخته شود. در آمریکا نیز صید ماهی به روش کشیدن تور در بستر عمیق دریا در مناطق وسیعی از سواحل جنوب شرقی آتلانتیک ممنوع شد. این روش صید، آسیب‌های زیادی را به ذخیره آبزیان در جهان وارد کرده است. همچنین به گزارش «اوشیانا»، گروه حفاظت از دریاها، مراکش و ترکیه نیز جزو کشورهایی بودند که در سال ۲۰۱۰ با روش‌های غیرقانونی صید گسترده آبزیان با جدیت مبارزه کردند.
گرمترین سال جهان
سال ۲۰۱۰ همان طور که انتظار می رفت، گرمترین سال کره زمین از زمان ثبت رکوردها بود. اما در عین حال برخی نقاط جهان با سرمای سخت و بارش بی سابقه برف مواجه شدند. در هفده کشور جهان رکورد درجه حرارت هوا شکسته شد. موج گرمای بی سابقه در تابستان گذشته خسارات فراوانی برجای گذاشت. از جمله آتش سوزی بسیار گسترده در روسیه سبب نابودی مناطق جنگلی وسیعی شد. در بخشی از پاکستان دمای هوا در تابستان به رکورد باورنکردنی بیش از پنجاه و سه درجه سانتیگراد رسید. همچنین بخش بزرگی از یخ‌های قطبی در این سال ذوب شدند که از آن به عنوان سومین ذوب شدگی بزرگ یخ‌های قطب نام برده می‌شود. به اعتقاد بسیاری از دانشمندان این وقایع نشان از برهم خوردگی تعادل آب و هوایی در جهان دارد. همچنین در پایان سال ۲۰۱۰، میزان گاز دی اکسید کربن به بیشترین رکورد ثبت شده خود رسید.