روز سه شنبه ۱۵ تیر، خبری در سایت‌های داخل ایران بازنشر شد مبنی بر اینکه ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید در پاسخ به یک استفتاء، نظر خود را درباره حجاب دخترانی که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند و مجبور به ترک حجاب می‌شوند، اعلام کرده است و فتوا داده که آنها می‌توانند حجاب را رعایت نکنند.

حجاب اجباری

این فتوا در اصل در سال ۱۳۹۲ در میان مجموعه‌ای از سوالات از این مرجع تقلید درباره «وظیفه خواهران مسلمان دانشجوی ترکیه نسبت به رعایت حجاب» صادر شده است.

در فتوای مورد اشاره آمده است: «با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدین دروس عالی را نخوانند تنها افراد بی‌بند و بار و لامذهب پست‌های مهم را اشغال می‌کنند، به افراد متدین اجازه داده می‌شود که حجاب را در خصوص مواردی که ضرورت دارد، رعایت نکنند، ولی در غیر موارد، حتما مراعات نمایند.»

انتشار این فتوا باعث ایجاد واکنش‌هایی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها شد و به دنبال آن از مکارم شیرازی خواسته شد که با توجه به اینکه این فتوا را «سایت‌های مختلف منتشر کرده‌اند و برخی از این فتوا، سوءاستفاده می‌کنند»، درباره‌آن توضیح بیشتری دهد.

مکارم شیرازی با تاکید بر اینکه «حجاب زنان در اسلام، از ضروریات این دین است، گفته که «حتی غیر مسلمانان نیز می‌دانند که این مسئله از احکام مسلّم اسلام است و لذا در بسیاری از موارد، خود را ملزم می‌بینند که با آن کنار بیایند.»

مکارم شیرازی
ناصر مکارم شیرازی

او اضافه کرده که هر حکمی می‌تواند در مقام ضرورت، استثنایی داشته باشد: «مثلا اگر بانویی بیمار شد و پزشک همجنس حضور نداشت، ضرورت اقتضا می‌کند که به پزشک غیرهمجنس مراجعه کند و معاینات او ممکن است بدون ترک حجاب، میسّر نشود؛ در چنین موردی از باب ضرورت و به مقدار ضرورت، اجازه کشف حجاب به آن بانوی مسلمان داده می‌شود.»

او در ادامه پاسخ خود تاکید کرده که اگر زنی تحصیلات لازم نداشته باشد و به دلیل آن با مشکلات مهمی (خودش یا جامعه اسلامی) مواجه شود، به عنوان ضرورت، اجازه ترک حجاب داده می‌شود. او در توضیح ترک حجاب توضیح داده: «به مقدار ضرورت یعنی در خصوص آنجا که الزام قطعی بر ترک حجاب است -یعنی تا محل درس با حجاب می‌رود و در محوطه درس که الزام به ترک حجاب است، ترک می‌کند و در بازگشت بلافاصله حجاب را حفظ می‌کند.

رعایت حجاب یا پوشش شرعی اسلامی از سال‌های نخستین پس از انقلاب اسلام در ایران اجباری شده است. حکومت ایران نه فقط زنان مسلمان که زنان اقلیت‌های دینی یا مسافر را هم به رعایت حجاب وادار می‌کند.

رعایت نکردن حجاب در اماکن عمومی مجازات دارد و برای کنترل پوشش زنان گشت‌های ارشاد در بخش‌های مختلف شهرها مستقر هستند و با زنانی که مقررات پوشش مورد نظر حکومت را نمی‌کنند، برخوردهای خشنی می‌کنند.

مکارم شیرازی درباره لزوم دخالت حکومت در پوشش زنان قبلا در پاسخ به پرسشی گفته است: «حکومت اسلامی و مسلمانان نسبت به گناهان پنهانی افراد وظیفه‌ای ندارند، ولی بدون شک نسبت به گناهانی که به طور علنی و آشکار، در سطح جامعه انجام می‌شود وظیفه نهی از منکر دارند، و الاّ جایی برای انجام این وظیفه مهم باقی نمی‌ماند. البتّه با این تفاوت که مردم باید به نهی از منکر زبانی اکتفا کنند و ازهرگونه برخورد فیزیکی اجتناب ورزند، ولی حکومت می‌تواند وارد این مرحله نیز شود.»

 ناصر مکارم شیرازی، از مراجعی است که تندترین واکنش‌ها را درباره مساله حجاب دارد. او در دیدار روز ۶ خرداد/ ۲۵ می خود با اعضای «شورای فرهنگی ستاد وزارت کشور» هم گفته بود که شبکه‌های اجتماعی لجن‌زار متعفن‌اند و حجاب زنان از ارکان قدرت نظام است که «غربی‌ها» می‌خواهند نابودش کنند.

او حجاب اجباری زنان در ایران را به موضوع قدرت نظام سیاسی ارتباط داده و گفته بود: «غربی‌ها می‌گویند اگر بتوانیم حجاب را از زنان بگیریم ۵۰ درصد نظام [جمهوری اسلامی] را تخریب کرده‌ایم. مسئله حجاب مسئله ساده‌ای نیست و نباید کاری کرد که تصور شود حجاب و عفاف، سیاسی است چراکه این فریضه و واجب الهی است.»