شهر باستانی و پرآوازه‌ای در استان فارسی وجود دارد به نام ایزدخواست که پیشینه آن به دوران ساسانیان می‌رسد. پیش از فراگیر شدن بحران آب در ایران، رودخانه‌ای در این شهر جاری بوده که در زمان ساسانیان بندی از نوع وزنی – قوسی از سنگ و ساروج و کمانی‌شکل روی آن رود احداث کرده بودند و سپس در دوران صفوی برای آمد و شد مردم پلی آجری با چهار دهانه کوتاه ساختند. در دوران قاجار هم برای استحکام پل، ستونی زیر پل و دهانه آن قرار دادند.

پل باستانی ایزدخواست بعد از پمپاژ آب به بستر خشک رودخانه در ایام نوروز
پل باستانی ایزدخواست بعد از پمپاژ آب به بستر خشک رودخانه در ایام نوروز

این اثر را پیش از انقلاب، در سال ۵۴ با شماره ۱۱۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت کردند. سازمان میراث فرهنگی همچنین به سازمان یونسکو پیشنهاد داده که این پل را در فهرست میراث جهانی به ثبت برساند.

در کرانه چپ رود ایزدخواست نیز قلعه یا دژی با معماری ساسانی وجود دارد با خانه‌هایی چند طبقه، گرمابه همگانی، چاه آب، آغل گوسفندان و آتشکده.

در ایام نوروز، شورای شهر ایزدخواست به این فکر افتاد که برای زیباسازی محوطه پل و قلعه باستانی ایزدخواست و تفریح مردم، در بستر خشک رودخانه آب جاری کند. چند متر بالاتر از پل تاریخی ایزدخواست پمپی نصب کردند و سدی ایجاد کردند و آب را به بستر رودخانه انداختند.

اداره میراث فرهنگی آباده با این شرط با این عملیات تزئینی و نمایشی موافقت کرده بود که آب یک جا جمع نشود.

دژ باستانی ایزدخواست
دژ باستانی ایزدخواست

در ایام نوروز سد احداث شده که در ۱۵ متری پل قرار داشت، باز نشد و آب یک‌جا جمع شده بود و حدود یک متر از کف پل را آب گرفت تا اینکه روز ۱۲ فروردین مردم برای حفاظت از پل باستانی شهرشان سد را باز کردند، اما ستون دهانه پل ایزدخواست ریزش کرده و تخریب شده بود.

داود جفعرپور، مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان آباده اما از رسانه‌ای شدن این حادثه خشمگین است. او می‌گوید: ستون الحاقی جزو پل نبوده و ریزش آن آسیبی به پل نزده است.

این مقام مسئول می‌گوید: « اگر لازم بود این موضوع رسانه‌ای شود حتماً خودمان آن را به صورت رسمی اعلام می‌کردیم.»

پیش از بحران آب در ایران، رودخانه ایزدخواست از کناره خاوری دژ باستانی ایزدخواست و از نزدیکی یک کاروانسرای قدیمی ایزدخواست و از زیر پل تاریخی ایزد خواست می‌گذشت. در سال‌های گذشته عده‌ای تلاش کرده بودند نام این رودخانه را به «کارون» یا «ملک‌زاده» تغییر دهند. اما موفق نشدند.

سد قوسی و کاروانسرای ایزدخواست از دیگر آثار باستانی شهر پرآوازه ایزدخواست در استان فارس است.