تا پیش از این واگذاری بناهای تاریخی در ایران زیر نظر کمیته‌ای به نام «کمیته نفایس» انجام می‌شد. صندوق احیا بناهایی را که می‌بایست به سرمایه‌گذاران واگذار شود به معاونت میراث فرهنگی و کمیته نفایس پیشنهاد می‌داد و اگر آنها با تغییر کاربری بنا موافقت می‌کردند، آنگاه هیأت دولت درباره واگذاری تصمیم می‌گرفت. محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا و بهره برداری از آثار تاریخی کشور در گفت‌و گو با خبرگزاری مهر گفته است که کمیته نفایس عملاً تشکیل نمی‌شود. به گفته او همه بناهای تاریخی نفیس‌اند.
محمد رضا پوینده درباره نحوه واگذاری بناهای تاریخی ایران به بخش خصوصی گفته است: «صندوق احیا نام هر کدام از بناهای قابل واگذاری را در قالب نامه‌ای مکتوب به معاونت میراث فرهنگی اعلام می‌کنیم. مانند چند روز گذشته که مشخصات ۷۰ بنا را به آنها اعلام کردیم. وقتی پاسخ نامه را نمی‌دهند، ما مبنا را می‌گذاریم بر اینکه حتماً از نظر آنها مشکلی در واگذاری به بخش خصوصی وجود ندارد.»
مجری طرح واگذاری بناهای تاریخی ایران به بخش خصوصی، «صندوق احیا» است که به طور مستقل از سازمان میراث فرهنگی اما زیر نظر هیأت امنایش فعالیت می‌کند. مسعود سلطانی‌فر، ریاست هیأت امنای صندوق احیا را به عهده دارد. او ابتدا گفته بود بناهای تاریخی ایران به مدت ۱۰ تا ۲۰ سال در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد. برخی از این بناها با تغییر کاربری برای همیشه از دسترس مردم خارج می‌شوند و در تملک بخش خصوصی قرار می‌گیرند.
صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در نخستین گام، مجوز واگذاری ۲۶۹ بنای تاریخی به بخش خصوصی را صادر کرد. دولت حسن روحانی در نظر دارد یک میلیون بنای تاریخی را برای استفاده در زمینه گردشگری در تملک بخشی خصوصی قرار دهد.
یش از این کاروانسرای شاه عباسی کرج، خانه یزدان‌پناه در قم، باغ نمیرتفت در مسیر یزد به شیراز، عمارت شاپوری در شیراز، هتل آپادنا در مرودشت، حمام تاریخی گپ در خرم‌آباد، خانه عامری‌ها در کاشان، خانه مستوفی در شوشتر، کاروانسرای سعدالسلطنه در قزوین واگذار شده بود. این بناها در دوران زندیه، قاجار و پهلوی ساخته شده‌اند و برخی از آنها مانند حمام گپ از ارزش تاریخی بسیار زیادی برخوردارند.
تعدادی از بناهای واگذار شده
