دین، جنگ و صلح – در حاشیه فتوای آیت ‌الله سیستانی

به نوشته “شیعه نیوز” و منابع خبری دیگر، گویا آیت الله سیستانی فتوا داده است که مؤمنان بایستی به جهاد علیه داعشی‌ها برخیزند و در این کار آن‌قدر هجوم آورند تا برای مقابله با ملعونان، کفایت حاصل شود. در باب جهاد به این گونه حساب و کتاب، جهاد کفایی می‌گویند.

در سایت رسمی آیت الله سیستانی خبری از حکم جهاد کفایی دیده نمی‌شود. آخرین نمونه از رهنمودهای آیت الله این است:

«پرسش: اخیراً مجموعه ای از استفتاءآت پیرامون حجاب در بعضی از سایتهای خبری به آیت الله سیستانی نسبت داده شده. از جمله اینکه مرد حق اجبار همسر و دخترش را بر حجاب ندارد. و اینکه حضور در مجالس عروسی مختلط زنان و مردان و همراه با رقص و موسیقی جایز است. آیا اینها صحت دارد؟

پاسخ: مقصود از اینکه شوهر و پدر حق اجبار بر حجاب را ندارند اینست که ـ بنابر احتیاط لازم ـ آنان نمی توانند بدون اجازه حاکم شرع از إعمال قوه ـ مانند گوش مالیدن و کتک و حبس ـ در امر به حجاب استفاده نمایند؛ اما استفاده از روشهای مسالمت آمیز ـ حتی تند خویی اگر ملایمت موثر نباشد ـ جایز بلکه با مراعات شرایط یاد شده در رساله عملیه واجب است .
و نیز حضور در مجالس عروسی مختلط و یا مشتمل بر گناه های دیگر در صورتی جایز است که به هیچ وجه تایید عملی حرام محسوب نشود؛ و شخص با حضورش به گناهی ـ مانند نظر حرام و گوش دادن به آواز ـ مبتلا نگردد؛ و در اینصورت باید ـ طبق شرایط یاد شده در رساله عملیه ـ حاضرین را امر به معروف و نهی از منکر کند؛ بلکه اگر احتمال تاثیر را هم نمی دهد باید ـ بنابر احتیاط لازم ـ با ترش رویی در مقابل گناه کاران ناراحتی و تنفر خود را از کار آنان اظهار نماید.»

وجوب کفایی در این استفتا متوجه زنان است: «تندخویی» کفایت می‌کند، و نبایستی کار به «گوش مالیدن و کتک و حبس» بکشد. در مورد کسانی که به آواز گوش می‌کنند هم بایستی به اظهار «ناراحتی و تنفر» اکتفا کنیم.

اما ظاهرا در مورد برادران جهادگر سنی قضیه فرق می‌کند. با آن جهادگران باید جهاد کرد. اما در مورد موضوعی به این مهمی، سایت رسمی آیت الله ساکت است. حکم جهاد کفایی را شیخ عبدالمهدی الکربلایی، نماینده آیت‌الله سیستانی، در خطبه‌های نماز جمعه کربلا نقل کرده است. این هم شاید از زرنگی ملایان باشد. اگر این مرجع تقلید به دست مبارک خود فرمان جهاد صادر می‌فرمودند می‌شد از ایشان پرسید که چرا چنین فرمانی را علیه اشغالگران آمریکایی ندادند و همچنین پرسید که چرا زمانی که عراق به ایران حمله کرد، در حرمت جنگ فتوا ندادند.

نماینده آیت الله حکم جهاد کفایی را اعلام کرده است و این چیزی از اعتبار آن نمی‌کاهد. اتفاقا حکم را معتبرتر می‌کند، چون حکم‌دهنده را دورتر از کسانی که حکم را باید اطاعت کنند قرار می‌دهد و این فاصله بر حشمت و قدر آن می‌افزاید.

 عراق: کانون و عصاره تاریخ اسلام

کسانی که علیه آنان حکم به جهاد اکتفایی داده شده، خودشان جهادگر هستند. در عراق جهادی‌ها علیه هم می‌جنگند. در این منطقه که عراق نام دارد، همواره وضع چنین بوده است. تاریخ این تکه خاک، خلاصه تاریخ اسلام است؛ سرچشمه بسیاری از وقایع تاریخی اسلام اینجاست؛ و شاخص این وقایع جنگ قدرت و خونریزی است. ۱۴۰۰ سال است که چنین است و ۱۴۰۰ سال دیگر هم اگر بگذرد و فتوا رفتار آدمیان را تعیین کند، همین وضع ادامه پیدا خواهد کرد.

اگر دین می‌توانست انسان‌ها را پرورش اخلاقی دهد، اکنون می‌بایست یکی از کانون‌های صلح و صفا اینجایی باشد که عراق نام دارد: جایی که کانون امامت بوده است به اعتباری و کانون خلافت به اعتباری دیگر. فقاهت در اینجا شکل گرفته و شاخ و برگ یافته است.

کشور “عراق” محصول استعمار است، اما خون و خونریزی در این منطقه به استعمار برنمی‌گردد. استعمار هم که رخت بربست، صلح و صفا حاکم نشد. فرهنگ بعثی ریشه در غیرت و تعصب قبیله‌ای داشت که چیزی جدانشدنی از اسلام است. از اسلام چه می‌ماند، اگر از آن فرهنگ قبیله‌ای را بگیرید؟

این روزها عکس‌ها وویدئوهای متعددی از خشونت داعشی‌ها منتشر می‌شود و نیز از بوکوحرامی‌ها. با دیدن آنها باید به ملایان رو کرد و پرسید: شما چه به یاد مردم داده‌اید؟ مگر نمی‌گویید معلمان و ناظمان مکتب اسلام هستید؟ این بوده است حاصل تعلیم و تربیت‌تان؟

و خطاب به خواننده: آیا ملایی را می‌شناسید که با دیدن این تصاویر خجالت‌زده شود و از خود بپرسد که در پیش آمدن این وضع، مکتب و مکتب‌داران اسلام چه مسئولیتی دارند. بعید است که چنین ملای باوجدانی را پیدا کنید.

فتوای تداوم جنگ

آیت الله سیستانی، یک مرجع تقلید شیعیان، علیه اشغالگران آمریکایی حکم جهاد نداد، اما ظاهرا علیه داعشی‌ها امر به جهاد کرده است. داعشی‌ها سنی هستند و سنی، به گواهی تاریخ اسلام، برای شیعه از لامسلمان بدتر است. فتوای سیستانی، فتوای تداوم جنگ شیعه و سنی است و حتا اگر کمکی به سرکوب داعشی‌ها کند، تأثیر اصلی‌اش نفرت‌فزایی بیشتر میان شیعه و سنی است.

چرا آیت‌الله ها نمی‌توانند فتوای صلح بدهند؟ چرا آنان مثلا به جنایات بوکرامی‌ها هیچ حساسیتی ندارند، اما اگر در جایی زلف زنی از زیر روسری بیرون زند یا جوانی شادی کند، فورا غیرت دینی‌شان به جوش می‌آید؟

فاجعه به عراق محدود نمی‌شود

برای تک‌تک گلوله‌هایی که سنیان و شیعیان به سوی هم شلیک می‌کنند، تدارک “فرهنگی” درازمدت دیده شده است. هر شلیکی محصول سال‌ها وعظ و خطابه و سینه‌زنی است.

به همین سایت “شیعه نیوز” که فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی را منتشر کرده، سر بزنید. در پیشانی سایت یک نظرسنجی می‌بینید برای تبلیغ اینکه باید در قانون اساسی جمهوری اسلامی، در بند مربوط به مذهب رسمی، به تشیع با عبارت “مذهب حقه” اشاره شود؛ و این یعنی که بقیه مذاهب “باطله” هستند. آیا این چیزی جز تدارک جنگ است؟

در همان سایت “شیعه نیوز”، زیر خبر مربوط به فتوای جهاد کفایی سیستانی، یک کامنت‌گذار پرسیده است که آیا مقلدان ایرانی آقا هم باید برای جهاد راهی عراق شوند. این سؤال کاملا موجه است، چون به لحاظ فقهی، فتوا مرز نمی‌شناسد. این پرسش یعنی اینکه فاجعه به عراق محدود نمی‌شود. یک کامنت‌گذار در این باره چنین نظر داده: «فتوای جهاد اگر از طرف هر مرجعی صادر بشه برای همه لازم الاجراست حتی اگر مقلد اون نباشی».و یک نفر دیگر شعار داده: “آماده‌ایم، آماده برای اعزام به عراق”. یکی از طرفداران ولی فقیه جمهوری اسلامی هم چنین نظر داده است: «همه ما آماده ایم اگر امام ومقتدایمان حضرت امام سیدعلی خامنه ای اذن فرماید.»

این اظهار نظرها فقط نشانه بلاهت نیستند، علایم جنایت هم هستند. فاجعه به عراق محدود نمی‌شود. تا زمانی که ملایان فرمان‌روایی کنند، وضعیت امروز عراق می‌تواند سرنوشت همه ما باشد.