سه سال از جنگ داخلی سوریه با به جای گذاشتن نه میلیون آواره و ۱۴۰ هزار کشته گذشت. دستکم یک میلیون و ۲۰۰ هزار کودک در میان آوارگان هستند.
جنگ سوریه وارد چهارمین سال خود شد. مرکز نظارت بر آوارگان در ژنو(IDMC) می‌گوید، هر ده ثانیه یکنفر در سوریه از ترس جانش از این کشور می‌گریزد. نهاد کمک به آوارگان سازمان ملل (UNHCR) اعلام کرده که با نه میلیون آواره، جنگ داخلی سوریه بزرگترین فاجعه آوارگی در سراسر جهان است. آنتونیو گوته‌رس کمیسر آوارگان سازمان ملل ابراز شگفتی می‌کند که “این فاجعه انسانی جلوی چشم ما رخ می‌دهد، بدون اینکه پیشرفتی در جلوگیری از خون‌ریزی دیده شود.»
۲۰۰ هزار نفر در سوریه به این خاطر جان باخته‌اند که داروی لازم برای درمان در دسترس نداشته‌اند. نیمی از این جان‌باختگان را کودکان تشکیل می‌دهند.
۵ / ۲ میلیون نفر از ترس جانشان سوریه را ترک کرده‌اند. در اروپا و عمدتا در سوئد و آلمان، حدود ۵۶ هزار سوری تقاضای پناهندگی کرده‌اند و این رقم فقط چهار درصد کل آوارگان را تشکیل می‌دهد. در ترکیه ۶۲۵ هزار آواره سوری اقامت دارند و در لبنان یک میلیون نفر هستند که تا آخر ۲۰۱۴ می‌توانند به ۶ / ۱ میلیون نفر افزایش یابند. هم‌اکنون در مقابل هر هزار لبنانی ۲۳۰ آواره سوری ساکن لبنان هستند ( برای مقایسه اگر بخواهیم در ایران این نسبت را حساب کنیم، به معنای ۵ / ۱۶ میلیون پناهنده خواهد بود)
اما در داخل سوریه تا کنون بیش از ۱۴۰هزار نفر در اثر خشونت جان خود را از دست داده‌اند. ۲۰هزار تن به این خاطر جان باخته‌اند که داروی لازم در دسترس‌شان نبوده است. نیمی از این جان‌باختگان را کودکان تشکیل می‌دهند.
سازمان جهانی Save the Childrens زنگ خطر را به صدا درآورده است: در سوریه هزاران کودک بخاطر بیماری‌های قابل علاج جان خود را از دست می‌دهند. فعالان حقوق کودکان از شرایط به شدت نامناسب کمک‌های پزشکی به کودکان نیازمند شکایت دارند. پزشکان مجبور می‌شوند به خاطر کمبود امکانات، اعضای بدن آنها را قطع کنند، نوزادان به خاطر قطع برق می‌میرند، در بعضی مناطق بخاطر نبود داروی بیهوشی آنها را با روش‌های ابتدایی و خشن بیهوش میکنند و انتقال خون به طرز خطرناکی بطور مستقیم از فرد به فرد صورت می‌گیرد.
بسیاری خانواده‌ها در دفاتر آوارگان ثبت نشده‌اند و برای ادامه حیات مجبورند هرچه دارند بفروشند، مثلا برخی زنان موهایشان را و مردها کلیه‌هاشان را می‌فروشند
در این میان دسترسی به پزشک در مواقع ضروری، بسیاری مواقع ناممکن است و به دست آوردن داروهای پیشگیرانه در مرز ناممکن قرار دارد. بیماری‌هایی که در جهان کاملا تحت کنترل هستند، در سوریه بیداد میکنند.
وضعیت پناهندگان سوری در لبنان
کریم بیوض یکی از هماهنگ‌کنندگان کمک به آوارگان سوری در لبنان می‌گوید: “وقتی اولین آوارگان می‌آمدند، می‌شد در چشمان آنان امید به بازگشت به کشورشان در زمان نزدیک را خواند. اما امروز تنها امید اندکی بچشم می‌خورد.” او برای نهاد World Vision کار می‌کند که کمک‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل را به آوارگان می‌رساند.
آنها آب آشامیدنی تقسیم میکنند، برای خانواده‌ها لوازم بهداشتی، پتو و پول برای خرید مواد غذایی، پخت‌وپز و وسایل گرمایشی تقسیم میکنند و به کودکان خدمات پزشکی و روانشناسی ارائه می‌دهند. ولی بسیاری خانواده‌ها در دفاتر آوارگان ثبت نشده‌اند و برای ادامه حیات مجبورند هرچه دارند بفروشند، مثلا برخی زنان موهایشان را و مردها کلیه‌هاشان را می‌فروشند و خانواده‌ها دختران نو‌جوانشان را شوهر می‌دهند تا نانخور کمتری داشنه باشند و بقیه بچه‌ها را نگاه دارند.
هرروز تقریبا ۳۰۰۰ آواره جدید به پناهندگان شرق لبنان اضافه می‌شود و این کشور با مشکلات سیاسی خود اکنون به مرز امکانات خود رسیده است.
دسترسی به پزشک بسیاری مواقع ناممکن است و به دست آوردن سرم‌های پیشگیری در مرز ناممکن قرار دارد. بیماری‌هایی که در جهان کاملا تحت کنترل هستند، در سوریه بیداد میکنند.
مردم دیگر به تنگ آمده‌اند و این شکایت‌ها مکررا شنیده می‌شود که “سوری‌ها بچه‌هایمان را می‌دزدند و از ما برای پس‌دادنشان پول طلب میکنند، تروریست‌های سوری خودشان را در کنترل مرزی ما منفجر میکنند، مردانشان مزاحم دخترانمان می‌شوند، آخر در سوریه هم مناطقی هست که در آنها جنگ نمی‌شود چرا اینها به آنجا نمی‌روند؟”
جنگ بر سر کار و محل اقامت در مناطق مرزی واقعا بی‌رحمانه است، صاحبخانه‌ها مبالغ نجومی برای کرایه طلب میکنند، جویندگان کار روز‌به روز مزدشان را پایین‌تر می‌آورند تا فقط پول بخور و نمیری داشته باشند. برق و آب مرتبا قطع می‌شود و در خیابان‌ها آشغال رویهم انباشته می‌شود.
لبنان هنوز مرزهای خود را بروی آوارگان باز نگه داشته است، ولی مردم آن می‌ترسند که خیل پناهندگان در آنجا بمانند. برای همین دعا میکنند که جنگ در سوریه به پایان برسد.
و جنگ ادامه دارد…
روز یکشنبه ۱۶ مارس ارتش سوریه با همراهی حزب‌الله لبنان به پیروزی مهمی بر علیه شورشیان مخالف دست یافت. شهر یبرود که در ۶۰ کیلومتری مرز لبنان قرار دارد، یکی از پایگاه‌های مهم شورشیان بود که در آن گروه‌های رقیب همانند ارتش آزاد سوریه، جبهه النصره و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در کنار هم می‌جنگیدند.
هرروز تقریبا ۳۰۰۰ آواره جدید به پناهندگان لبنان شرقی اضافه می‌شود و این کشور با مشکلات سیاسی خود اکنون به مرز امکانات خود رسیده است.
برای بشار اسد فتح یبرود گام مهمی در نبرد با مخالفان محسوب می‌شود، چرا که این شهر که ارتباط شورشیان را با لبنان تأمین می‌کرد در کنار اتوبانی قرار دارد، که ارتباط دمشق را از یک‌طرف با شهر شمالی حلب و از طرف دیگر با سواحل مدیترانه در غرب برقرار می‌کند.
سربازان اسد پس از این به خنثی کردن مین‌ها و تعقیب افراد باقیمانده در پیروود پرداختند که اکثرا به لبنان گریخته‌اند. در ماه‌های گذشته ارتش سوریه پیروزی‌های زیادی در استان حلب داشته است.
از طرف دیگر بشار اسد اعلام کرده که در انتخابات بعدی ریاست جمهوری که در اواسط ماه مه قرار است برگزار شود شرکت خواهد کرد. مجلس سوریه مشغول انطباق انتخابات با قانون اساسی جدیدی است که در سال ۲۰۱۲ به تصویب رسیده است، از زمان حافظ اسد فقط یک نامزد وجود داشته که آنهم از طرف حزب بعث تعیین می‌شده است، ولی قانون اساسی جدید نقش رهبری این حزب را نفی کرده و حداقل وجود دو نامزد را لازم دانسته است باید قانون انتخابات هم عوض شود.
اگر هم کاندیدای دیگری بخواهد از مخالفان مطرح شود، با توجه به اینکه طبق قانون جدید حداقل ۱۰ سال قبل از انتخابات باید در سوریه ساکن بوده باشد، اکثر مخالفان صلاحیت نخواهند داشت.
همچنین طبق قانون اساسی جدید هرکس می‌تواند فقط دو دوره ریاست جمهوری را بعهده بگیرد و اسد قاعدتا دیگر حق کاندیدا شدن ندارد و اینهم باید به نوعی توجیه گردد.
اگر حکومت سوریه بخواهد علیرغم جنگ داخلی، انتخابات را با نامزدی اسد پیش ببرد، به قول اخضر ابراهیمی “انجام انتخابات به معنای پایان جستجو برای یافتن یک راه حل مسالمت‌آمیز برای بحران سوریه خواهد بود.”